Resultaten, omzet en ontwikkeling balans

Financieel resultaat 2024 bezien vanuit de kerntaken van het Erasmus MC

Het Erasmus MC heeft in 2024 een bevredigend positief financieel resultaat geboekt van geconsolideerd
€ 72 miljoen. Dit resultaat bedraagt 2,9% van de omzet van € 2,5 miljard. In 2023 was het resultaat € 45 miljoen positief, omgerekend 1,9% van de omzet. Het resultaat 2024 is vooral een afgeleide van goede prestaties op het gebied van patiëntenzorg en bedrijfsvoering. Het resultaat 2024 op het gebied van onderwijs en onderzoek was teleurstellend. Gezien de hoge benodigde investeringen de komende jaren, in de mid-life renovatie en nieuwbouw van het Erasmus MC Sophia kinderziekenhuis en het bouwen van een nieuw faculteitsgebouw voor wetenschappelijk onderzoek, is een resultaat van tenminste 2% rendement minimaal noodzakelijk voor een gezonde en duurzame lange termijn bedrijfsvoering.

Patiëntenzorg (segment Zorg)

In de patiëntenzorg (segment Zorg) steeg het resultaat van € 48 miljoen positief in 2023 naar € 85 miljoen positief in 2024 (dit is inclusief het Admiraal de Ruyter ziekenhuis). De toename van de omzet in 2024 wordt onder andere verklaard door prijsindexaties in 2024, vooral bij de opbrengsten vanuit de zorgverzekeringswet en de beschikbaarheidbijdrage academische zorg.

Verder zijn de opbrengsten vanuit de zorgverzekeringswet in 2024 toegenomen als gevolg van hogere productie en verbeterde afspraken met zorgverzekeraars. Ook is de beschikbaarheidbijdrage van de academische zorg in 2024 toegenomen door een relatief hoge toename van de academische zorgomzet van het Erasmus MC in vergelijking met andere UMC’s en een relatief hogere toename van het aantal patiënten met academische zorg ten opzichte van andere UMC’s. Echter, de kosten bij de patiëntenzorg stijgen ook flink in het jaar 2024 als gevolg van de cao-afspraken, een toename van de formatie en de hoge prijsindexatie.

De prestaties in de patiëntenzorg zijn geleverd door een optimaal gebruik van bestaande capaciteit in het Erasmus MC. De organisatie is er in 2024, net zoals in eerdere jaren, op een gedreven wijze in geslaagd om via een strakke strategische, tactische en operationele planning de gevraagde zorg aan de patiënten te leveren, dit ondanks een personele krapte die in de gehele zorgsector speelt. Het Erasmus MC is er in het jaar 2024 in geslaagd om meer personeelsleden te werven binnen het segment Zorg om op die manier zoveel mogelijk personele capaciteit beschikbaar te hebben voor de patiëntenzorg.

De decentrale organisatiestructuur in het ziekenhuis –gebaseerd op afdelingen met veel eigen regelvermogen- gaf betrokken afdelingshoofden, medisch specialisten en andere zorgprofessionals de ruimte om actief in te spelen op de zorgvraag. Bij deze dagelijkse zoektocht naar capaciteit heeft het ziekenhuis effectief gebruik kunnen maken van de bestaande moderne infrastructuur.

Onderwijs & onderzoek (segment O&O)

In het onderwijs en onderzoek (segment O&O) daalt het resultaat van € 3 miljoen negatief in 2023 naar
€ 14 miljoen negatief in 2024. Dit komt in 2024 overeen met een resultaat van -3,7% van de omzet van
€ 369 miljoen. In 2023 was het resultaat -0,8% van de omzet van € 374 miljoen. De daling van het resultaat in 2024 wordt voor een deel verklaard door incidentele zaken maar ook het reguliere resultaat binnen het segment O&O daalt. Zorgelijk is dat het reguliere resultaat van onderwijs en onderzoek al gedurende een reeks van jaren aan het dalen is. In 2024 zijn de totale opbrengsten binnen het segment O&O gedaald terwijl de kosten een stijging laten zien in 2024 als gevolg van onder andere: de cao-afspraken, een toename van formatie en de hoge prijsindexatie. De lagere opbrengsten in 2024 in vergelijking met 2023 worden vooral verklaard door een lagere opbrengst 2024 vanuit de Rijksbijdrage medische faculteit. In het jaar 2023 heeft Erasmus MC een nagekomen baat ontvangen van de EUR ter compensatie voor overheadafslag en waardering voor de kwaliteit van het onderzoek middels SEP (Strategy Evaluation Protocol). Opvallend is verder dat in 2024 de prijsindexatie van de Rijksbijdrage medische faculteit lager is dan de prijsindexatie 2024 van de personele- en materiële kosten binnen het Erasmus MC.

De negatieve rendementsontwikkeling binnen het segment O&O in de afgelopen jaren is vooral zorgelijk gezien de benodigde toekomstige investeringen in de renovatie van het faculteitsgebouw en de digitalisering. Meerjarig is het van belang dat het segment O&O groeit naar een gezond bedrijfsresultaat in lijn met de meerjarenbegroting. De Raad van Bestuur heeft hiertoe maatregelen in gang gezet om te komen tot een noodzakelijke structurele financiële verbetering binnen het segment O&O op de langere termijn.

Het Erasmus MC heeft zich vanuit kracht weten te positioneren als een aantrekkelijke partner voor wetenschappelijk onderzoek, waardoor zowel de tweede, derde als vierde geldstroom in 2024 zijn gestegen. Eind 2024 bestaat de onderzoekportefeuille uit ongeveer 2.220 wetenschappelijke projecten in het brede medische spectrum van fundamenteel tot klinisch-toegepast onderzoek (eind 2023: 2.130 projecten).

Komende jaren

Het Erasmus MC staat de komende jaren voor aanzienlijke investeringsopgaven. Dit omvat onder andere de mid-life renovatie en nieuwbouw van het Erasmus MC Sophia kinderziekenhuis en het bouwen van een nieuw faculteitsgebouw voor wetenschappelijk onderzoek. Dit nog los van de investeringen in digitalisering en ICT, medische technologie, campusontwikkeling en de convergentie met de TU Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Toekomstige exploitatieresultaten van voldoende omvang zijn noodzakelijk om als Erasmus MC maatschappelijke waarde te kunnen blijven creëren. De ontwikkelingen van stijgende prijzen voor (nieuw)bouw, stijgende personeelskosten in de toekomst als gevolg van cao-stijgingen, personele krapte in de zorgsector en de negatieve rendementsontwikkeling binnen het segment O&O, zet deze noodzaak verder op scherp. Juist om de benodigde investeringen te kunnen doen en de ambities uit de strategie (Koers28: ‘het Erasmus MC transformeert de zorg: toegankelijk, duurzaam en beter in balans’) ook in de toekomst te kunnen blijven financieren, blijft het Erasmus MC  inzetten op een gezonde financiële bedrijfsvoering.

Onderstaand wordt meer specifiek ingegaan op de ontwikkelingen in 2024 van resultaat, balans, bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten. De ontwikkeling van het eigen vermogen en de solvabiliteit worden toegelicht tegen de achtergrond van het treasurybeleid en het bestaande financieringsarrangement van het Erasmus MC.

Resultaat 2024

Het resultaat in de jaarrekening bedraagt in 2024 € 71,7 miljoen positief bij een omzet van € 2.512,1 miljoen (2,9% rendement).  

Het Erasmus MC is tevreden met het geconsolideerde resultaat over het jaar 2024 van € 71,7 miljoen positief. Dit overigens bewust blijvend van de (financiële) uitdagingen die er zijn om dit resultaat te continueren in de toekomst.

Het geconsolideerd resultaat 2024 van € 71,7 miljoen positief is € 26,5 miljoen hoger dan het geconsolideerd resultaat 2023. Zonder het resultaat van de deelneming Admiraal de Ruyter ziekenhuis bedraagt het geconsolideerd resultaat 2024 € 65,1 miljoen positief (2023: € 39,3 miljoen positief).

Bedrijfsopbrengsten 2024

De totale bedrijfsopbrengsten van het Erasmus MC zijn in 2024 met € 159,3 miljoen (+7%) gestegen ten opzichte van 2023. Verdeeld naar segment is het volgende beeld zichtbaar:

• De bedrijfsopbrengsten bij het segment Zorg zijn in 2024 met € 165,0 miljoen (+8%) gestegen in vergelijking met 2023. Dit wordt met name veroorzaakt door de volgende posten:

• 1. Hogere opbrengsten vanuit de zorgverzekeringswet van € 145,6 miljoen.
     In 2024 zijn deze opbrengsten vooral gestegen als gevolg van prijsindexatie, verbeterde afspraken met zorgverzekeraars en een hogere productie.

  2. Hogere opbrengsten bij de beschikbaarheidbijdrage academische zorg van € 17,9 miljoen door vooral een hogere beschikbaarheidbijdrage zorg bij de academische component als gevolg van prijsindexatie en een groeiend aandeel op basis van het verdelingsmodel (toename van de relatieve academische zorgomzet en een hoger aantal patiënten met academische zorg ten opzichte van andere UMC’s).

  3. Lagere opbrengsten bij de beschikbaarheidbijdrage van zorgfuncties van € 20,3 miljoen door vooral de subsidieregeling opschaling curatieve zorg. In 2023 is een eenmalige opbrengst verwerkt inzake de subsidieregeling opschaling curatieve zorg Covid-19 van € 21,5 miljoen.

  4. Hogere opbrengsten bij de beroeps- of bedrijfsmatige activiteiten van € 10,0 miljoen door vooral een hogere bijdrage werkplaatsfunctie als gevolg van prijsindexatie en hogere opbrengsten van diverse overige subsidies.

  5. Hogere overige bedrijfsopbrengsten van € 6,0 miljoen vanwege enerzijds hogere opbrengsten uit overige dienstverlening bij het Admiraal de Ruyter ziekenhuis vanwege de overgang van het klinisch chemisch laboratorium naar Accureon en anderzijds hogere doorberekende personeelskosten en hogere andere opbrengsten.

• De bedrijfsopbrengsten bij het segment Onderwijs en Onderzoek zijn in 2024 met € 5,7 miljoen (-2%) gedaald in vergelijking met 2023. De belangrijkste verschillen zijn:

• 1. Lagere opbrengsten bij de beroeps- of bedrijfsmatige activiteiten van € 9,7 miljoen door vooral een lagere opbrengst vanuit de Rijksbijdrage medische faculteit. In het jaar 2023 heeft Erasmus MC een nagekomen baat ontvangen van de EUR ter compensatie voor overheadafslag en waardering voor de kwaliteit van het onderzoek middels SEP (Strategy Evaluation Protocol). Verder heeft het Erasmus MC een prijsindexatie 2024 ontvangen op de Rijksbijdrage medische faculteit.

  2. Hogere overige bedrijfsopbrengsten van € 3,9 miljoen door met name een hogere EMF-omzet in 2024 van € 3,5 miljoen door toename van door derden gefinancierd onderzoek door enerzijds toename van het aantal onderzoeken en anderzijds prijsindexatie.

Bedrijfslasten 2024

De totale bedrijfslasten van het Erasmus MC zijn in 2024 met € 139,3 miljoen (+6%) gestegen ten opzichte van 2023. Verdeeld naar segment is het volgende beeld zichtbaar:

• Bij het segment Zorg zijn de bedrijfslasten in 2024 met € 133,5 miljoen (+7%) gestegen ten opzichte van het vorige jaar. Bepalend hierbij zijn vooral de volgende posten:

• 1. De lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenpremie zijn in 2024 in totaal met € 87,6 miljoen toegenomen. De lonen en salarissen zijn in 2024 met € 73,1 miljoen toegenomen vooral als gevolg van de cao-afspraken en een toename van de personeelsbezetting. Bij het Erasmus MC zijn als gevolg van de cao-afspraken, de cao-lonen op de volgende momenten verhoogd: 1 november 2023 (+4,0%) en 1 mei 2024 (+4,0%). Deze cao-stijgingen zorgen aldus voor fors hogere lonen en salarissen in 2024 ten opzichte van 2023.

  2. Lagere kosten van uitbesteed werk (€ 7,4 miljoen) door een lagere inzet van personeel niet in loondienst.

  3. De overige bedrijfskosten liggen in 2024 € 52,2 miljoen hoger dan in 2023. De belangrijkste mutaties binnen de overige bedrijfskosten zijn zichtbaar bij de volgende kostencategorieën:

  • Hogere patiënt-, onderwijs- en onderzoeksgebonden kosten (€ 41,7 miljoen) welke voor
    € 20,0 miljoen worden verklaard door hogere kosten van geneesmiddelen, gassen en bloedproducten, hogere kosten van onderzoeksfuncties (€ 12,4 miljoen) en hogere kosten van protheses en implantaten (€ 3,8 miljoen).

  • Hogere dotaties 2024 aan de voorzieningen personele regelingen ten opzichte van 2023
    (€ 11,5 miljoen) vooral door de in 2024 nieuw gevormde voorziening voor de generatieregeling bij Erasmus MC (€ 9,9 miljoen).

  • Hogere dotaties 2024 aan de overige voorzieningen ten opzichte van 2023 (€ 5,2 miljoen) bij vooral de voorzieningen voor dubieuze debiteuren en asbestsanering.

  • Lagere algemene kosten (€ 11,4 miljoen) door onder andere volgende posten:

  • • Lagere kosten in 2024 als gevolg van buiten gebruikstelling van vaste activa
      (€ 6,9 miljoen). De verklaring hiervoor is vooral dat het Erasmus MC in 2023 de keuze heeft gemaakt om de pharmafilter en tonto’s buiten gebruik te stellen. De pharmafilter is een logistiek systeem gericht op het reduceren van medicijnresten in het afvalwater middels een zuiveringsinstallatie in combinatie met lokale afvalverwerking door gebruik van zogenaamde tonto’s in de kliniek en poliklinieken. Het Erasmus MC heeft in 2023, mede door het faillissement van de leverancier, een keuze moeten maken voor een ander systeem en dit heeft in 2023 geleid tot een resultaat door buiten gebruikstelling van vaste activa.

    • Lagere kosten van extern advies (€ 4,5 miljoen).

• Bij het segment Onderwijs en Onderzoek zijn de totale bedrijfslasten in 2024 € 5,8 miljoen (+2%) hoger dan in 2023. Bepalend hierbij zijn de volgende posten:

• 1. De lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenpremie zijn in 2024 in totaal met € 17,5 miljoen toegenomen. De lonen en salarissen zijn in 2024 met € 15,2 miljoen toegenomen vooral als gevolg van de cao-stijgingen en een toename van de personeelsbezetting.

  2. Lagere kosten in 2024 bij de overige waardeverminderingen vaste activa (€ 13,5 miljoen). Dit wordt verklaard doordat in 2023 sprake was van een overige waardevermindering binnen het segment onderwijs en onderzoek van € 14,2 miljoen als gevolg van afboeking van plankosten naar aanleiding van wijzigingen in het lange termijn huisvestingsplan (LTHP).

  3. De afschrijvingskosten liggen in 2024 1,4 miljoen hoger dan in 2023.

Deelnemingen 2024

Het totale resultaat van de deelnemingen 2024 is € 7,0 miljoen positief. De bijdrage van het Admiraal de Ruyter ziekenhuis is in 2024 € 6,6 miljoen positief (2023: € 5,9 miljoen positief).

Het resultaat van de Erasmus MC Holding BV bedraagt in 2024 € 0,4 miljoen positief (2023: € 4,1 miljoen negatief). De mutatie tussen de 2024 en 2023 wordt verklaard door de volgende twee aspecten:

• Een lagere opbrengst in 2024 van de verkopen van aandelen van valorisatie BV’s;

• In 2024 is de impact van het resultaat bij de deelneming HollandPTC BV minder negatief dan in 2023.

De Raad van Bestuur ziet dat de ontwikkelingen bij de deelneming HollandPTC BV ook in 2024 achterblijven bij de verwachtingen. De Raad van Bestuur volgt de verdere ontwikkelingen bij HollandPTC BV op de voet, zowel inhoudelijk als financieel.

Ontwikkeling geconsolideerde balans 2024

De grootste mutaties in de balans worden onderstaand nader toegelicht:

• De vaste activa nemen met € 58 miljoen af in 2024 vooral doordat de investeringen in 2024 ad € 86 miljoen lager zijn dan de afschrijvingskosten 2024 ad € 137 miljoen.

• De vlottende activa nemen met € 107 miljoen toe in 2024 door toename van de liquide middelen met
  € 90 miljoen en deposito’s voor € 40 miljoen. Daarnaast is het openstaande debiteurensaldo ultimo 2024 met € 68 miljoen gestegen. Tenslotte is de nog te facturen omzet DBC’s/DBC-zorgproducten ultimo 2024 met € 90 miljoen gedaald.

• Het eigen vermogen is in 2024 met € 70 miljoen toegenomen en dit wordt vooral verklaard door het positieve exploitatieresultaat 2024 van € 72 miljoen. Het restant van de mutatie betreft enerzijds de vrijval van de herwaarderingsreserve in 2024 wegens de verkoop van de aandelen van HBM Holdings Ltd.
  (€ 0,9 miljoen) en anderzijds de mutatie van het aandeel derden in het groepsvermogen (€ 0,7 miljoen).

• De voorzieningen zijn in 2024 met € 21 miljoen toegenomen en dit wordt vooral verklaard door de toename van de personele voorzieningen. De toename in 2024 bij de voorzieningen wordt vooral verklaard door:

• • De in 2024 nieuw gevormde voorziening voor de generatieregeling bij Erasmus MC (€ 12 miljoen);

  • Een in 2024 nieuw gevormde reorganisatievoorziening binnen het segment onderwijs en onderzoek (€ 4 miljoen);

  • Een toename in 2024 van de voorziening voor arbeidsongeschiktheid met € 3 miljoen ten opzichte van 2023.

• Het saldo van de langlopende schulden daalt in 2024 met € 86 miljoen vanwege aflossing van de diverse langlopende leningen en door de jaarlijkse vrijval van de vooruitontvangen schadevergoeding van het Ministerie van VWS.

• De kortlopende schulden nemen met € 44 miljoen toe in 2024. De grootste mutaties in deze post betreffen:

• • Hogere kortlopende schulden aan banken (dit betreft de aflossingverplichting voor het komende jaar). Utimo 2024 is deze balanspost met € 44 miljoen gestegen ten opzichte van 2023;

  • Een lagere schuldpositie aan zorgverzekeraars ultimo 2024 inzake nog te betalen bedragen over schadelastjaren tot en met 2023 (€ 14 miljoen);

  • Een lagere schuldpositie onderhanden werk bij de DBC’s/DBC-zorgproducten (€ 9 miljoen);

  • Een hogere schuldpositie bij de reservering vakantiegelden en nog te betalen vakantiedagen (inclusief balansverlof). Ultimo 2024 zijn deze posities tezamen € 9 miljoen hoger dan ultimo 2023;

  • Een hogere schuldpositie ultimo 2024 inzake vooruitontvangen bedragen van € 13 miljoen. Enerzijds betreft dit een hogere schuldpositie ultimo 2024 uit hoofde van EMF-projecten van € 6 miljoen. Dit betreft per saldo vooruitontvangen baten van subsidieverstrekkers in het kader van deze projecten. Anderzijds wordt dit verklaard door de toename van overige vooruitontvangen bedragen ultimo 2024 (€ 7 miljoen). De grootste verklaring hierbij betreft starters- en stimuleringsbeurzen welke zijn ontvangen via de rijksbijdrage voor de medische faculteit. De bedragen voor deze beurzen zijn reeds ontvangen maar worden deels in toekomstige jaren besteed omdat onderzoekers, na toekenning, zes jaar de tijd hebben om deze gelden te besteden aan onderzoek.

Eigen Vermogen/solvabiliteit

Het enkelvoudig eigen vermogen bedraagt ultimo 2024 € 809 miljoen (ultimo 2023: € 736 miljoen).

Met de BNG, EIB, AG-Insurance, ING, ABN-AMRO en Rabobank zijn door het Erasmus MC afspraken gemaakt over ratio’s. Indien een bank daarom verzoekt worden de ratio’s jaarlijks bevestigd door middel van een Compliance Certificaat. Deze ratio’s betreffen onder andere:

• De Debt Service Coverage Ratio (DSCR) van minimaal 1,3;

• Een (gecorrigeerd) solvabiliteitspercentage welke, afhankelijk van de kredietinstelling, minimaal boven de 20% moet liggen.

Ultimo 2024 voldoet het Erasmus MC aan alle door kredietinstellingen gestelde eisen.

Algemene toelichting Nationaal Programma Onderwijs

De COVID-19 pandemie en de daaraan gerelateerde maatregelen hadden met name in 2020 en 2021 disruptieve effecten. Voor zowel onderzoek als onderwijs werken deze effecten (financieel) door in de daaropvolgende jaren, bijvoorbeeld omdat de vertragingen in coschappen en promotietrajecten nog niet zijn weggewerkt. Vanuit het Nationaal Programma Onderwijs zijn voor zowel het onderwijs als het onderzoek gelden beschikbaar gesteld om de effecten van de pandemie te mitigeren. In de bijlagen wordt de invulling van dit programma nader toegelicht.