2. Verslag Raad van Toezicht

In 2022 had Nederland te maken met het fenomeen van de meervoudige crisis; een samenhang van crises rond corona, toeslagen, woningmarkt, energie, klimaat, stikstof, inflatie, vluchtelingen en de oorlog in Oekraïne. Ook het Erasmus MC voelde de effecten hiervan: het jaar 2022 laat zich, evenals voorgaande jaren, typeren als een turbulent jaar. De coronacrisis lijkt alweer ver achter ons te liggen – terwijl de zorgsector in januari 2022 nog gedomineerd werd door het Omikron-virus. Samenleving en zorgsector moeten daarom alert blijven. In dat kader is de oprichting van het Pandemic & Disaster Preparedness Center (PDPC) van groot belang. Het PDPC vormt één van de speerpunten van het programma van de Convergentie met Erasmus Universiteit en TU Delft, waarbij de Convergentie voor dit onderdeel samen optrekt met de gemeente Rotterdam. Ook de andere speerpunten hebben vooruitgang geboekt: Resilient Delta, Health & Technology, Healthy Start en AI Data & Digitalisation. De Raad van Toezicht ziet de ontwikkeling naar het opzetten van aparte scholen van convergentie met belangstelling tegemoet.  

Toezicht op vastgoedontwikkelingen 

Het afgelopen jaar heeft de Raad van Toezicht meer dan gemiddelde aandacht besteed aan vastgoedontwikkelingen. De Raad heeft de vastgoedsituatie met betrekking tot de realisatie van het programma E-read (Erasmus MC Research & Accomodation Development) expliciet besproken en de voorgenomen besluitvorming om het programma te starten, goedgekeurd. Eread is het programma rond de huisvesting van Onderzoek & Onderwijs binnen het Erasmus MC. De verdere besluitvorming is afhankelijk van de ontwikkeling van het Lange Termijn HuisvestingsPlan en de randvoorwaarden die zijn opgenomen in een rapport van de externe adviseur. In een extra vergadering besteedde de Raad aandacht aan de renovatie van het Sophia Kinderziekenhuis. Daarbij zijn verschillende scenario’s doorgenomen. Na overleg met alle stakeholders heeft de Raad van Bestuur het best passende scenario goedgekeurd. De komst van een nieuwe directeur vastgoed, een herverdeling op dit gebied binnen de portefeuilles van de Raad van Bestuur en aanscherping van de governance zijn noodzakelijke aanpassingen om de met het programma gepaard gaande risico's nadrukkelijk onder de aandacht te houden.  

Raad van Bestuur 

De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid en handelen van de Raad van Bestuur van het Erasmus MC. De Raad van Bestuur legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht moet onder andere goedkeuring verlenen aan de begroting, de jaarrekening, het jaarverslag van het Erasmus MC, belangrijke investeringen en het bestuursreglement. Daarnaast ziet de Raad van Toezicht toe op naleving van wet- en regelgeving en adviseert hij de Raad van Bestuur over relevante bestuursonderwerpen. De Raad van Toezicht verricht zijn werkzaamheden met inachtneming van de Governancecode Zorg.

Ernst Kuipers heeft voor het Erasmus MC een enorme staat van dienst opgebouwd. Op 10 januari 2022 werd Kuipers geïnstalleerd als minister van VWS. De Raad van Toezicht is Kuipers zeer erkentelijk voor alles wat hij voor het Erasmus MC heeft betekend en voor zijn landelijk inzet tijdens de coronacrisis. De Raad van Toezicht heeft Stefan Sleijfer benoemd als voorzitter van de Raad van Bestuur en tevens decaan. Omdat deze functies dit jaar voor het eerst zijn gecombineerd, is deze combifunctie in het najaar geëvalueerd. Na overleg met het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit en het Stafconvent heeft de Raad van Toezicht deze combinatie met veel vertrouwen nogmaals vastgesteld. Er is een extra prodecaan voor onderzoek bijgekomen.  

De combinatie van de rol van voorzitter en van decaan heeft ook ruimte gecreëerd voor een RvB-lid met de portefeuille digitalisering, technologie en vastgoed. Daarmee speelt het Erasmus MC-bestuur in op de grote uitdagingen op deze gebieden. De Raad van Toezicht heeft veel tijd besteed aan de zoektocht naar een geschikte bestuurder met een passend profiel en passende expertise. Dat is gelukt: de komst van Dirk Schraven zorgt voor een welkome aanvulling op de al aanwezige expertise in de Raad van Bestuur. De Raad van Toezicht kijkt met waardering terug op de wijze waarop Jos Aartsen de Raad van Bestuur tijdelijk heeft versterkt.

Toezicht op actuele onderwerpen 

De Raad van Toezicht heeft kennisgenomen van een gedegen vertaling van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) naar wat dit betekent voor het Erasmus MC. De Raad heeft de voortgang van het dossier concentratie kinderhartchirurgie regelmatig besproken. Dat geldt ook voor de aanpak van problemen op het gebied van werving en behoud van personeel. Het programma ‘Workwise’ dat hiervoor is ingericht, zal een langere doorlooptijd hebben. In het verlengde hiervan zijn een update van het Diversiteit & Inclusiebeleid, de cultuur barometer en het jaarverslag van de Ombudsman de revue gepasseerd. Het nieuwe initiatief ‘Jong Erasmus MC’ wordt toegejuicht. De Raad van Bestuur heeft de situatie binnen de apotheek nader toegelicht, waarbij een extern onderzoek is besproken. De Raad van Bestuur heeft de Raad van Toezicht verder een update gegeven over het beleid met betrekking tot ECZA (Expertisecentra Zeldzame Aandoeningen en ERNs (European Reference Networks) en het plan het Erasmus MC op dit gebied nog meer te profileren. Het is mooi om te zien dat het Erasmus MC de focus op duurzaamheid continu handhaaft en deze steeds weer nieuwe resultaten oplevert. Het Erasmus MC vervult daarmee een koploperspositie in de zorg.  

Net als in veel andere ziekenhuizen staat het onderwerp nevenwerkzaamheden medisch specialisten nu in het Erasmus MC op de agenda. Het interne beleid wordt grondig uitgezocht en zal tot een nadere bijstelling leiden. Het ministerie van OCW heeft alle UMC’s gevraagd extra aandacht te besteden aan kennisveiligheid. Daarbij gaat het om het voorkomen van ongewenste overdracht van sensitieve kennis en technologie met negatieve gevolgen voor de nationale veiligheid van ons land en onze innovatiekracht. De nieuw opgerichte werkgroep ETHOS (rEsearch inTegrity etHics and knOwlegde) werkt hiervoor aan een landkaart kennisveiligheid en wetenschappelijke integriteit.  

Toezicht op reguliere onderwerpen 

Vanzelfsprekend zijn reguliere zaken besproken zoals de begroting, jaarrekening, jaarplan, update Erasmus MC holding, duurzaamheidsverslag, internal audit en risk-beleid. De Raad van Toezicht is zeer ingenomen met bereikte financiële resultaten. Met name zorgcontractering, focus op de academische zorg en de aandacht voor kostenbewustzijn, onder meer door het programma ‘Slimfit’, hebben hier een positieve bijdrage aan geleverd. Wel blijft permanente aandacht nodig voor een strakke aansturing van de interne bedrijfsvoering, processen en discipline. Dit geldt zowel voor de zorg als het onderwijs & onderzoek.  

Toezicht op samenwerking 

Ook dit jaar zijn de samenwerkingsrelaties met diverse partijen regelmatig onderwerp van bespreking geweest, waaronder de sterke band tussen het Erasmus MC en het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis (Adrz). De beoogde fusie met het IJsselland Ziekenhuis is omgezet in een samenwerkingsovereenkomst. In samenspraak met het LUMC en de TU Delft is veel strakker gestuurd op het Holland Protonen Therapie Centrum (Holland PTC) wat de performance heeft verbeterd. De huisvesting op de Campus zal waarschijnlijk met minder partijen worden ingevuld dan in de oorspronkelijke plannen voorzien. 

Samenwerking Raad van Toezicht 

De samenwerkingen met het Stafconvent, de Ondernemingsraad en de Cliëntenraad verlopen constructief en plezierig. Ook de VAR en de Studentenraad hebben enkele malen afgestemd met de Raad van Toezicht. De samenwerking met de Raad van Bestuur verloopt constructief en in een goede verstandhouding. De Raad van Toezicht is zeven keer in vergadering bijeengeweest waarbij een extra vergadering over het Sophia Kinderziekenhuis via Teams heeft plaatsgevonden. De Raad van Toezicht houdt via de Audit & Compliance commissie, de commissie Kwaliteit, alsmede de Benoemings- en functioneringscommissie, de vinger aan de pols op betreffende gebieden. De Raad van Toezicht laat zich tijdens vergaderingen naast de Raad van Bestuur ook informeren door deskundigen vanuit de organisatie uit te nodigen. Voorts legt de Raad van Toezicht periodiek werkbezoeken af en lopen sommige leden van de Raad mee met diverse afdelingen.  

Evaluatie Raad van Toezicht 

De Raad van Toezicht spreekt de vergaderingen in eigen kring vooraf kort door en staat tussentijds stil bij evaluatie van aspecten die uit een eerdere externe zelfevaluatie naar voren zijn gekomen. De voorbereidingen voor een evaluatie in het eerste kwartaal van 2023 zijn begonnen. Jaarlijks staan de leden van de Raad van Toezicht op een strategiedag stil bij enkele centrale strategische onderwerpen. De Raad van Bestuur informeert de Raad van Toezicht periodiek met een adequaat managementinformatie-overzicht waarin ook relevante voortgangsinformatie over patiëntenzorg en onderwijs- en onderzoeksactiviteiten zijn opgenomen. In verband met het aflopen van de zittingstermijn van Aart Hendriks is Roelof Konterman, na een periode van anderhalf jaar als adviseur, benoemd als lid van de Raad van Toezicht. Eind 2023 loopt de zittingstermijn van de huidige voorzitter van de Raad af. Voor een profiel en de werving van een nieuwe voorzitter zijn al voorbereidingen getroffen.  

Vertrouwen in de koers 

Tot slot heeft de Raad van Toezicht kennisgenomen van de uitkomsten van de geslaagde strategiedagen 2022 en is geïnformeerd over de procesaanpak van Koers28. We kijken met vertrouwen uit naar volgende jaren, waarbij we scherp aan de wind moeten blijven varen. Dit gezien de uitdagingen die het IZA, de CAO UMC’s en kostenstijgingen met zich meebrengen, maar ook wat er op het bord ligt binnen het domein van onderwijs en onderzoek en binnen de vastgoedportefeuille.  

De Raad van Toezicht wil alle medewerkers en de adviesgeledingen dank zeggen voor hun inspanningen en betrokkenheid bij het realiseren van de missie van het Erasmus MC. Er is dit jaar wederom onder grote druk gewerkt en met veel inspanning op tal van manieren bijgedragen aan de kerntaak patiëntenzorg en de kerntaak om een top onderwijs- en onderzoeksinstituut te zijn.  

Rotterdam, april 2023

Gijs de Vries

Mijntje Lückerath-Rovers

Erica Bakkum

Roelof Konterman